1- امام باقر علیهالسلام:
إنّ العَبدَ لَیُذنِبُ الذَّنبَ فَیُزوى عنهُ الرِّزقُ.
بنده گناه مىکند و به سبب آن روزى از او گرفته مىشود.
2- امام صادق علیهالسلام:
کَثرَةُ السُحتِ یَمحَقُ الرِّزقَ.
حرامخوارىِ زیاد ، روزى را از بین مىبرد.
3- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
مَن تَفاقَرَ افتَقَرَ .
کسى که دم از نادارى زند ، نادار شود .
4- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله:
الأمانَةُ تَجلِبُ الغَناءَ ، والخِیانَةُ تَجلِبُ الفَقرَ.
امانتدارى، تـوانـگـرى مىآورد و خیانت (در امانت) به فقر مىکشاند.
5- امام باقر علیهالسلام - به ابو نعمان- :
لا تَستَأکِلْ بِنا الناسَ ، فلا یَزیدَکَ اللّهُ بذلکَ إلاّ فَقرا.
ما را وسیله سرکیسه کردن مردم قرار مده ؛ زیرا با این کار ، خداوند بر فقر تو مىافزاید .
6- امامصادق علیهالسلام عن آبائهِ علیهمالسلام :
مَن لم یَسألِ اللّهَ مِن فَضلِهِ افتَقَرَ.
- از پدران بزرگوارش- : هر که از فضل خدا نطلبد، فقیر شود.
7- امام صادق علیهالسلام :
أیُّما رَجُلٍ دَعا على ولَدِهِ أورَثَهُ الفَقرَ.
هر مردى که فرزند خود را نفرین کند ، فقر برایش به ارث گذارد.
8- پیامبر خدا صلى الله علیه و آله :
الکِذبُ یَنقُصُ الرِّزقَ.
دروغ ، روزى را کم مىکند.
9- امام على علیهالسلام:
اعتِیادُ الکِذبِ یُورِثُالفَقرَ.
اعتیاد به دروغگویى، فقر مىآورد.
- گناه
- حرامخواری زیاد
- دم زدن از ناداری
- خیانت در امانت
- سرکیسه کردن مردم به وسیله اهل بیت علیهم السلام
- نطلبیدن از فضل خدا
- نفرین شدن توسط پدر
- دروغگویی
- اعتیاد به دروغ
منابع روایات:
۱- الکافی : ۲ / ۲۷۰ / ۸ .
۲- تحف العقول : ۳۷۲ منتخب میزان الحکمة : ۲۳۶
۳- بحار الأنوار : ۷۶ / ۳۱۶ / ۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۲
۴- بحار الأنوار : ۷۵ / ۱۱۴ / ۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۲
۵- بحار الأنوار : ۷۸ / ۱۸۴ / ۱۱ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۲
۶- بحار الأنوار : ۷۶ /۳۱۶ /۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۲
۷- بحار الأنوار : ۱۰۴ / ۹۹ / ۷۷ منتخب میزان الحکمة : ۴۵۲
۸- الترغیب والترهیب : ۳ / ۵۹۶ / ۲۹ منتخب میزان الحکمة : ۴۸۶
۹- بحار الأنوار : ۷۲ / ۲۶۱ / ۳۶ منتخب میزان الحکمة : ۴۸۶
حضرت علی (ع)به امام حسین (ع)فرمود:فرزندم حلم چیست؟فرمود:فرو بردن خشم و بر خود مسلّط بودن.
منبع:کتاب 133 حدیث از امام حسین(ع)
سُئِلَ عَنِ الحِلمِ فَقالَ: هُوَ أن تَملِکَ نَفسَکَ وَ تَکظُمَ غَیظَکَ و لایَکُونُ ذالِکَ اِلّا مَعَ القُدرَةِ
از امام هادی معنای حلم را پرسیدند، فرمودند: ( حلم) آن است که مالک نفس خود باشی و خشم خود را با وجود قدرت و توانایی بر انتقام، فرو خوری. (مستدرک الوسائل، ج11، ص 292)
در کتاب «تحفه الملوک» صفحه401 آمده است: فضیلت حلم در بنی ادم عبارت است از:ملکه اطمینان نفس ناطقه انسانیه و فضیلت آرام داشتن او به طوری که قوه غضبیه و شهویه تحریک او را به خودی خود و به آسانی نتوانند نمود.
این چرخ کدویی است کهن باده تویی می در ته این سبوی افتاده تویی
اهمیت حلم
صفت حلم از مکارماخلاق و صفات خداوند متعال و پیامبران و امامان علیهم السّلام و مؤمنان شمرده شده و در روایات فراوانى بدان سفارش و تأکید شده است.
یکی از صفات رئیس قبیله، همچنین یکی از شرایط لازم برای سیادت و قضاوت در میان مردم، حلم بود.
کسی شایسته ریاست و سیادت بود که آزار و اذیتهای قومش را تحمل کند، از رفتارهای زشت و سفیهانه چشمپوشی کند و بهسرعت دچار خشم و غضب نشود.مَثَلِ «اُحلُم تَسُد» (حلم پیشه کن تا سیادت بیابی) حاکی از این امر است.
امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در حدیثی گرانبها سه ویژگی را برای شیعیان بیان نموده و فرمودهاند: هر که دارای این ویژگیها نباشد از ما نیست.
متن حدیث:
قال الامام الرّضا - علیه السلام – : شیعَتُنا المُسَّلِمُونَ لاِمْرِنا، الْآخِذُونَ بِقَوْلِنا، الْمُخالِفُونَ لاِعْدائِنا، فَمَنْ لَمْ یَکُنْ کَذلِکَ فَلَیْسَ مِنّا.