حضرت علی (ع)به امام حسین (ع)فرمود:فرزندم حلم چیست؟فرمود:فرو بردن خشم و بر خود مسلّط بودن.
منبع:کتاب 133 حدیث از امام حسین(ع)
سُئِلَ عَنِ الحِلمِ فَقالَ: هُوَ أن تَملِکَ نَفسَکَ وَ تَکظُمَ غَیظَکَ و لایَکُونُ ذالِکَ اِلّا مَعَ القُدرَةِ
از امام هادی معنای حلم را پرسیدند، فرمودند: ( حلم) آن است که مالک نفس خود باشی و خشم خود را با وجود قدرت و توانایی بر انتقام، فرو خوری. (مستدرک الوسائل، ج11، ص 292)
در کتاب «تحفه الملوک» صفحه401 آمده است: فضیلت حلم در بنی ادم عبارت است از:ملکه اطمینان نفس ناطقه انسانیه و فضیلت آرام داشتن او به طوری که قوه غضبیه و شهویه تحریک او را به خودی خود و به آسانی نتوانند نمود.
این چرخ کدویی است کهن باده تویی می در ته این سبوی افتاده تویی
اهمیت حلم
صفت حلم از مکارماخلاق و صفات خداوند متعال و پیامبران و امامان علیهم السّلام و مؤمنان شمرده شده و در روایات فراوانى بدان سفارش و تأکید شده است.
یکی از صفات رئیس قبیله، همچنین یکی از شرایط لازم برای سیادت و قضاوت در میان مردم، حلم بود.
کسی شایسته ریاست و سیادت بود که آزار و اذیتهای قومش را تحمل کند، از رفتارهای زشت و سفیهانه چشمپوشی کند و بهسرعت دچار خشم و غضب نشود.مَثَلِ «اُحلُم تَسُد» (حلم پیشه کن تا سیادت بیابی) حاکی از این امر است.
امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا علیه السلام در حدیثی گرانبها سه ویژگی را برای شیعیان بیان نموده و فرمودهاند: هر که دارای این ویژگیها نباشد از ما نیست.
متن حدیث:
قال الامام الرّضا - علیه السلام – : شیعَتُنا المُسَّلِمُونَ لاِمْرِنا، الْآخِذُونَ بِقَوْلِنا، الْمُخالِفُونَ لاِعْدائِنا، فَمَنْ لَمْ یَکُنْ کَذلِکَ فَلَیْسَ مِنّا.